Onlangs publiceerden wij een artikel over de Wet open overheid (hierna: ‘Woo’) die op 1 mei 2022 in werking treedt. Daarin kwamen het doel en de reikwijdte van de Woo aan bod. In dit artikel zal een aanscherping van de Woo ten opzichte van de Wet openbaarheid van bestuur (hierna: ‘Wob’) uitgelicht worden, namelijk de actieve openbaarmakingsplicht.

Met de Woo wordt getracht de toegang tot overheidsinformatie voor eenieder te vergroten en de actieve openbaarmaking te bevorderen. Met actieve openbaarmaking wordt ‘openbaarmaking uit eigen beweging’ bedoeld. De bestuursorganen die onder de reikwijdte van de Woo vallen (zie artikel 2.2 van de Woo) zijn verplicht om bij de uitvoering van hun taken zoveel mogelijk de bij hen berustende informatie (neergelegd in documenten) voor eenieder actief openbaar te maken. De categorieën waarvoor de actieve openbaarmaking geldt (hierna: ‘de verplichte informatiecategorieën’) zijn opgenomen in artikel 3.3 van de Woo. Enkele belangrijke voorbeelden, met name voor de gemeentepraktijk, van deze verplichte informatiecategorieën zijn:

• bij de gemeenteraad ingekomen stukken die daadwerkelijk aanleiding geven tot behandeling in de raad;
• vergaderstukken en verslagen van de gemeenteraad, tenzij krachtens de Gemeentewet anders is bepaald;
• agenda’s, besluiten en besluitenlijsten van vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders;
• convenanten, beleidsovereenkomsten en andere soortgelijke afspraken van een bestuursorgaan met een of meer wederpartijen;
• beslissingen over uitgaven hoger dan € 250.000; en
• Woo-verzoeken en de daarop genomen besluiten en, behoudens bij gehele afwijzing, de daarbij verstrekte informatie.

Naast de hiervoor genoemde voorbeelden zijn ook andere categorieën in de Woo opgesomd waarvoor de actieve openbaarmakingsplicht geldt. Deze opsomming in de Woo is echter niet limitatief. Op voordracht van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (hierna: ‘de Minister’) kan op een later moment bij algemene maatregel van bestuur worden bepaald dat ook andere informatiecategorieën actief openbaar moeten worden gemaakt.

De systematiek van de absolute en relatieve uitzonderingsgronden, zoals wij die nu kennen onder de Wob, blijft in de Woo gehandhaafd. Actieve openbaarmaking van de verplichte informatiecategorieën kan achterwege blijven, indien de uitzonderingsgronden in de Woo zich daartegen verzetten. Daarenboven bepaalt artikel 8.8 van de Woo dat actieve openbaarmaking ook achterwege blijft, indien het informatie betreft die onder de reikwijdte van een bijzondere openbaarmakingsregeling valt. Deze bijzondere openbaarmakingsregelingen zijn opgenomen in de bijlage bij artikel 8.8 van de Woo. Indien bijvoorbeeld de gemeenteraad een vergadering achter gesloten deuren houdt, dan wordt daar een afzonderlijk verslag van opgemaakt dat niet openbaar wordt gemaakt, tenzij de raad anders beslist. Conform de bijlage bij de Woo wordt een dergelijk verslag ook niet onderworpen aan de actieve openbaarmakingsplicht. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld ook voor een rapport dat door een ombudsman wordt opgesteld, nadat een onderzoek is afgesloten.

De openbaarmaking van documenten conform de Woo geschiedt elektronisch, op een algemeen toegankelijke wijze door middel van een door de Minister in stand gehouden digitale infrastructuur. Deze digitale infrastructuur is het zogeheten PLOOI: het Platform Open Overheidsinformatie. Dit platform zal (moeten) fungeren als één centrale plaats, waarin alle openbaar gemaakte documenten op een gemakkelijke wijze terug te vinden zijn. Momenteel wordt door het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties gewerkt aan de bouw van PLOOI. De eerste versie van PLOOI kan reeds geraadpleegd worden via: https://open.overheid.nl.

Tot slot verdient het de aandacht dat de verplichting tot actieve openbaarmaking niet meteen ingaat samen met de inwerkingtreding van de Woo. De actieve openbaarmakingsplicht wordt op een nader door de Minister te bepalen tijdstip – gefaseerd – ingevoerd. Hiermee wordt de uitvoeringslast voor bestuursorganen verlicht en kan de implementatie van de Woo soepeler verlopen.

Dit artikel is geschreven door Ghazal Sarandib. Voor meer informatie over dit onderwerp kunt u met haar contact opnemen of met een van de andere specialisten van het team Overheid en Non-Profit, via info@paulussen.nl of 043 – 321 66 40

Nieuws Overzicht